هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
گیاه پَنیرَک
پَنیرَک چیست؟
پَنیرَک یا گل ختمی به انگلیسی MALLOW؛ از گیاهان خزنده و پایا با بلندای 10 تا 15 سانتیمتر؛ در برخی شهرهای ایران مانند دزفول 50 سانتی‌متراست.دارای ساقه‌های ستبر، شاخه‌شاخه و کرک‌دار و منشعب و رنگ گل‌ها آبی و صورتی و میوه مسطح است.
این سرده در ایران 10 گونه گیاه علفی یک‌ساله یا چندساله دارد. این گیاه در درمان سرماخوردگی بسیار مؤثر می باشد. که در اغلب نقاط ایران به ویژه در استان خوزستان و شهرستان اندیمشک و دشت های اطراف آن شهرستان به وفور می‌روید.
در متون قدیمی فارسی به پَنیرَک ، تریندینگ، خورپرست، آفتاب‌پرست و آفتاب‌گردک هم می‌گفتند. در عربی به آن خُبازی و خُبازا و در زبان هندی خباجی می‌گویند. در طب کهن نام ملوخیا و ملوکیه هم بکار رفته که از یونانی μαλάχη (ملاخه) گرفته شده است.
در متون قدیمی، خلمیط، بقلة الیهودیه، و خبازی بستانی هم نوشته‌اند. پَنیرَک را در کرمان و شیراز خطمی پنیرک با خطمی فرق دارد و نان کلاغ و خرو و در گیلان پین‌دیره می‌گویند. در مناطق جنوبی‌تر ایران بویژه در استان کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان و فارس به آن تولَه می‌گویند. توله با پَنیرَک فرق دارد در منطقه آذربایجان با نام «امه کومه جگی» شناخته میشود.
پَنیرَک گیاهی است علفی، به ارتفاع تا 60 سانتیمتر و پایا. بصورت خودرو، در بسیاری از نقاط می‌روید و برای استفاده نیز کشت می‌گردد. قسمت مورد استفادهٔ پَنیرَک برگ و گل می‌باشند. البته در اکثر نواحی، گل پنیرک مورد استفاده قرا می‌گردد.
این گیاه در ایران رویش ندارد و گونهٔ نزدیک به آن بنام (M. Neglect)مورد استفاده قرار می‌گیرد. گونهٔ موجود در ایران، به بلندی گونهٔ اول نیست و به حالت تقریباً خوابیده‌است و حداکثر تا 40 سانتیمتر مرتفع میشود.
برگ‌ها دارای حالت دایره‌ای و دندانه دار و گل‌ها، بنفش رنگ و کوچک هستند. قسمت مورد استفادهٔ پنیرک در ایران، گل‌های بنفش رنگ خشک شدهٔ آن می‌باشد.محل رویش گیاه در ایران نواحی البرز، اطراف تهران، شمال ایران، آذربایجان، آستارا، اصفهان، نواحی مرکزی ایران، خراسان، دامغان، سمنان، بهبهان، جنوب ایران، کرمان، بلوچستان و سایر نقاط می‌باشند.
گیاه پَنیرَک
فواید گیاه پَنیرَک:
از منظر طب کهن، گیاه پَنیرَک را معتدل است. که اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می‌کند.
1.ساییدگی برگ آن برای شکستگی اعضاء مفید است.
2.ترکیب آن با روغن زیتون برای سوختگی و عقرب گزیدگی مفید است.
3.دم کردهٔ ساقه و برگ آن با شکر، گرفتگی صدا را برطرف می‌سازد.
4.در درمان التهاب‌های تنفسی و جوش‌های پوستی کاربرد دارد.
5.دارای ویتامین A و B و C است و در درمان بیماری‌های کلیه و مثانه بسیار مؤثر است.
6.پَنیرَک ضد سرفه و مرهم سینه است.
7.برگ و ریشه پَنیرَک اگر به شکل ضماد درآید و روی دمل یا کورک قرار گیرد؛ باعث میشود تا بسیار سریع سر باز کنند.
8.جوشاندهٔ پَنیرَک برای عفونت‌های: مثانه، اسهال خونی و سرفه‌های شدید مؤثر و مفید است.
9.دم کردهٔ پَنیرَک برای کسانی که دچار یبوست و دارای معده و روده‌های تنبلی هستند، توصیه میشود.
10.پَنیرَک دردرمان برونشیت و استفراغ نیز استفاده میشود.
11.پَنیرَک به صورت غرغره در رفع تحریکات مخاط دهان و درد گلو اثر مفیدی دارد.
همچنین برای رفع سوزش مجرای ادرار مفید است.
12.پَنیرَک برای رفع جوش‌های صورت نیز می‌توان از پنیرک استفاده کرد.
ضمن اینکه درد و ناراحتی‌های محل جوش را تسکین میدهد.
که به صورت کمپرس یا لوسیون در درمان سوختگی‌ها مؤثر است.
13.در هندوستان از گیاه پَنیرَک بعنوان داروی لعابدار نرم‌کننده و خنک‌کننده استفاده میشود.
که 300 گرم برگ خشک پَنیرَک را در یک لیتر آب می‌جوشانند و به عنوان مسکن می‌خورند.
14.استعمال جوشانده پَنیرَک بصورت کمپرس گرم وحمام، در رفع ناراحتی‌های بواسیر، بعضی تومورها، ورم پلک چشم و غیره بین مردم معمول است.
15.از جوشاندن گُل و برگ پَنیرَک در 0/5 لیتر آب، محلولی بدست می‌آید.
که اثر نرم کننده در پوست بدن دارد و به صورت لوسیون مالیدن بر روی پوست، آرامش و نرمی خاصی به افرادی که دارای پوست حساس و لطیف هستند می‌بخشد.
16.برای تسکین ناراحتی‌های ناشی از تابش گرمای خورشید و آفتاب زدگی است.
که جوشانده 500 گرم گل یا ریشه گیاه را در یک لیتر آب تهیه کرده و پس از صاف کردن به ملایمت در محل سوختگی می‌مالند.
17.برای رفع سر درد های یک طرفه شدید، دل پیچه، ورم لوزه‌ها، درد گلو و آنژین اثر مفید دارد.
18.دم کردهٔ گُل‌های پَنیرَک بخاطر داشتن موسیلاژ، یکی از داروهای خوب ضد سرفه است.
همچنین به عنوان ضد نزله(زکام) و تورم دهان و گلو مصرف میشود.
از سویی چون دارای خاصیت قابض ضعیف است، تا حدی به عنوان ضد اسهال عمل می‌کند.
19.در طب عوام از خوراکی آن، به منظور مشکلات مثانه و به صورت ضماد موضعی در التیام زخم‌ها استفاده میشود.
20.از رنگ آن(آنتوسیانین‌های آن)، برای مواد غذایی استفاده میشود.
21.مهمترین اثرات گزارش شده عبارتند از: ضد درد، ضد التهاب، ضدعفونی‌کننده، قابض، ملین، ادرار آور، خلط آور و مقوی رحم.
گیاه پَنیرَک
قسمت های مهم گیاه پَنیرَک:
1.گُل‌های پَنیرَک:
- گُل‌های پَنیرَک بیش از 10% موسیلاژ دارند. این موسیلاژ در اثر هیدرولیز، تبدیل به گالاکتوز، آرابینوز، گلوکز، رامنوز و اسید گالاکتورونیک میشود.
- همچنین گل‌های پنیرک حاوی مقدار کمی تانن و حدود 1/0% لوکوآنتوسیانین‌ها و 7% آنتوسیانین‌ها می‌باشد(نسبت به وزن خشک گُل).
طریقه و مقدار مصرف گُل های پَنیرَک:
- برای تهیه چای گُل آن، بر روی 2 گرم از گُل‌های پَنیرَک یک لیوان آب سرد ریخته عمدتاً مربوط به موسیلاژ و آنتوسیانین آن است.
- که یکی از مهمترین داروهای ضد سرفه و مفید برای رفع گرفتگی صدا است.
- بهتر است پس از صاف کردن دم کرده، گُل را کمی فشار داد تا تمام موسیلاژ استخراج شده و تفاله را دور بریزیم.
- هنگام تهیهٔ فرآورده، نباید بیش از 5 دقیقه آن را بجوشانیم، چون باعث هیدرولیز موسیلاژ و کم اثر شدن محصول میشود.
- در منابع جدید مصرف گیاه را برای درمان کم خونی، مفید گزارش نموده‌اند.
2.برگ پَنیرَک:
- برگ پَنیرَک حاوی حدود %8 موسیلاژ می‌باشد.
- که پس از هیدرولیز، تولید قندهای آرابینوز، گلوکز، رامنوز، گالاکتوز و اسید گالاکتورونیک اسید می‌کند.
- همچنین حاوی مقدار تانن و فلاونوئید است.
طریقه و مقدار مصرف برگ پَنیرَک:
- برای تهیه چای برگ آن، بر روی 5 گرم از برگ پَنیرَک یک لیوان آب سرد ریخته مدت حدود 5 دقیقه می‌جوشانیم.
- یا بر روی همین مقدار برگ، یک لیوان آب در حال جوشیدن می‌ریزیم و بهتر است در آن را بپوشانیم؛ آنگاه پس از 15 دقیقه صاف می‌کنیم.
- البته بهتر است محلول های سرد آنرا قبل از مصرف، کمی گرم کنیم.
- در صورتی که با هر بار مصرف، یک قاشق عسل به آن بیفزاییم، اثر آن قوی تر میشود.
- این میزان مصرف را می‌توان روزی 3 تا 4 بار تکرار کرد.
نکات قابل توجه:
- اثرات مهم برگ پَنیرَک مشابه با گُل‌های آن است.
- بویژه جهت درمان تورم قسمت‌های بالای راه‌های تنفسی و گلو، تورم‌های روده‌ای و معده ای، مناسب است.
3.داروهای گیاهی:
- برگ پَنیرَک به عنوان یکی از گیاهان مؤثر در عوارض سرماخوردگی بویژه سرفه، در تعداد زیادی از فرمولاسیون‌های سرماخوردگی، مخلوط با گیاهان دیگر وجود دارد.
نکات قابل توجه:
- گیاه پَنیرَک موجود در ایران از نظر خواص دارویی مشابه با پَنیرَک موجود در نقاط دیگر دنیا است.
- خواص گُل و برگ پَنیرَک، نزدیک به هم است؛ ولی اثرات گُل بدلیل داشتن آنتوسیانین و لکوآنتوسیانین‌ها، کامل ترمی باشد.
- برای استفاده از خواص کامل پَنیرَک، می‌توان مخلوطی از گُل و برگ پَنیرَک را مورد استفاده قرار داد. چون اثرات پَنیرَک با گل خطمی هم جهت است.
- می‌توان از مخلوط گُل پَنیرَک و گُل خطمی جهت تهیهٔ موسیلاژ مربوط، بویژه در سرماخوردگی، تسکین سرفه بعنوان خلط آور و رفع گرفتگی صدا استفاده کرد.
- برای جمع‌آوری گُل‌ها، بهتر است درزمان بازشدن گُل‌ها که اکثراً در تابستان است، اینکار صورت گیرد، جمع‌آوری برگ‌ها در فصل بهار باید صورت گیرد.
- در بازار ایران، فقط گُل پَنیرَک بصورت خشک شده(بنفش رنگ) وجود دارد. که می‌توان طبق روش ذکر شده، از آن استفاده کرد.
گیاه پَنیرَک
مضرات گیاه پَنیرَک:
1.مصرف زیاد آن سُست کننده معده‌های ضعیف است.
2.برای مزاج‌های سرد و تر مناسب نیست.
3.مصرف پَنیرَک ممکن است با داروهای گوارشی و مشکلات تنفسی تداخل داشته باشد.
هنوز بررسیای ثبت نشده است.